Sunday, July 24, 2011

amy winehouse (1983-2011)

ingiltere'ye dair en sevdiğim şeylerden birisi, popüler müziği kültürlerinin en temel parçalarından birisi olarak kabul etmeleridir. bugün londra'daki bir hediyelik eşyacı dükkanına girdiğinizde kırmızı telefon kulübelerinin, big ben'in, buckingham sarayı'nın yanında the beatles veya the who ürünleri de bulursunuz. punk'ları da hatıra tabaklarının üzerinde görebilirsiniz. satılan tişörtlerin üzerinde sid vicious veya pete doherty de vardır. yerleşik ahlak anlayışının dışında yer alan figürleri de ülkenin kültürel mirasının bir parçası olarak kabul ederler.

ingiliz toplumunda kate moss'u kült figür yapan bir şey vardır. eğer naomi campbell'ın değil, onun yüzü varsa tişörtlerde, toplum, endüstri, koşullar ne der diye bakmadan hayatını yaşadığı içindir. amy winehouse da öyleydi. camden town'da bir tur attığınızda amy winehouse saçlı kızların sayısına inanamazsınız. aslında onun saçlarını, piercing'ini, giyim kuşamını taklit eden kızlar, amy'nin ne yaptığını düşünmeden yaşadığına özendiklerini gösterdiler bu şekilde. amy hareketlerine anlam katmaya, diğerlerinin hakkında ne düşündüğüne bakmadı. peşinden gelenler bu şekilde onun gibi olmak istediler.

amy geçen ay sırbistan'da sahneye çıktığında ne halde olduğunu umursamıyordu. ayrıldığı blake fielder-civil'e hala mesajlar atarken de kimin ne düşündüğünü takmıyordu. zaten son nefesini verdiğinde göğsünde hala blake'in adı vardı. ikisi birlikte dibe vurdular, blake yükseldi, amy kaldı. sıçramayı reddetti. bir tatilinde yerlerde sürünerek diğer tatilcilerin içkilerini arakladı. onun çöküşünü birinci sayfadan verebilmek için kapısının önüne yığılan medya ordusundan bir sigara isteyip içeri geri kaçtı. kendisinden bir röportaj koparan rolling stone muhabirine blake'e nasıl sakso çektiğini fotoğraflı olarak anlattı. ayakta duramayacağı kadar uçuştayken sahneye çıktı, kötüydü, ama kendisiydi. kendisindeyken çıktığında da taciz edildiğinde elemanı nasıl da yumrukladı ama! amerika'ya giremedi, "back to black"in topladığı grammy'leri kargoyla yolladılar ona.

amy'nin ölümü de yaşamı gibi oldu. açık açık "rehabilitasyona girmemi istiyorlar ama gitmem" dedi, "bela olduğumu söylemiştim, benden artık kimseye hayır gelmez" dedi. biz bunu bile bile sevdik onu. o hayatını yaşadı, hayatını söyledi ve finali de ona uygun şekilde oldu. ölümüne üzüldüm, çünkü "back to black" gibi bir başyapıt olmayacak bir daha. o dumanlı sesten daha fazla nota duyamayacağız. ama ölümüne amy adına üzülmedim. onun yaşadığı hayat bu dünyaya uyan bir hayat değildi. kurt gibi, janis gibileri "normal" çevrimlerde yaşamazlar hayatı. bu dünya onlara uymaz, onlar bu dünyaya. amy ve onun gibiler yaşarlar, aydınlatırlar, ilham verir ve giderler. bizim gibiler, camden town'da saçlarını amy gibi yapanlar, yani "yarı-uyum sağlayabilmişler," kendisi çemberin içinde, kafası dışarıda olanlar, ışığından feyz aldı, sonsuzda yankılanacak sesinden. ve hayatına döndü. amy daimi karanlığa giderken.

4 comments:

  1. eline sağlık çetin. bir yandan da bitmeyen merakları, tacizkar dikizleri, sanki müzik yokmuş gibi yapıp amy etrafında ördükleri uyuşturucu ve skandal mitosları ile o yarı-uyum sağlamışların da amy'nin tabutuna birer çivi çaktığını düşünüyorum. sanki o düştüğü delikten çıkmak için debelendikçe birileri kafasından bastırıp geri itti. bir de kurt'ten janis'ten farkı şu amy'nin: çok az albüm ve şarkı bıraktı geride, devrimi yarım kaldı.

    ReplyDelete
  2. Ben bu görüşünüze katılmıyorum (tişörtlerde kate moss olması vs)
    Popüler kültürün ilk amacı budur zaten önce evinize gelir(reklamlar vs) sonra sizi ayağına çağırır(reklamı izler alış-veriş merkezine koşar sevdiğin sanatçının ürününü alırsın),yani kate moss'un bu konudan haberdar olmaması veya hiç umursamadan hayatını yaşadığı noktası biraz zayıf kalmış. Kate moss ya da Amy tişörtlerin üzerinde kendi fotoğrafları basıldığında yapılan anlaşmalarla hatırı sayılır paralar kazanıyor,bahsettiğiniz gibi bir sanatçı profili yerli-yabancı çok fazla var ama modernite'ye karşı duruşlarından dolayı bilinmiyorlar sadece...
    Amy'de "club 27"ye katıldı,enteresan bir tesadüf,severdim,erken gitti bence...

    ReplyDelete
  3. Bagimlilik yuzunden kendi hayatini "bitirmis", bircogununkine onarilamayacak yaralar vermis bir insana methiyeler duzmeyi dogru bulmuyorum. Sanatcinin "Kimseyi takmadi/takmazdi" olarak ozetlenecek ve hayran olunmasi gereken birseymis gibi lanse edilen davranislarinin yarisini bir tinerciden gorse aciyarak/tiksinerek bakacak oldugumu bildigimden dolayi, bagimli bu kez guzel, yetenekli ve unlu bir sarkici olunca methiyeler duzemiyorum bu tavirlara/hayat secimine. Secsem kendimle celisirim, samimiyetimi kaybederim diye dusunuyorum. Ama sonucta sanatci-hayran iliskisi arasindaki duygusalligi da anliyorum, ama yarin obur gun bir sevdiginiz bagimliliga yakalanir, tedaviyi de reddederek olurse, onun arkasindan da kizmamaniz, "kimseye boyun egmeyen bir asiydi", "kendisi cemberin icinde, kafasi disindaydi" demeniz gerekir, kafasinin -sadece maddi cikar icin icat edilip ticareti yapilan uyusturucularin icindeki- binlerce kimyasal madde ile zehirlenip olmayan bir cemberin icinde hapsoldugunu -maalesef, cok da iyi- bile bile.

    ReplyDelete